Beyler, tarih mütalaasında, insanı müteselli eden bir nokta işte budur: Beşeriyet kimin olduğuna aklımız ermeyen kavi ve muktedir bir el tarafında yavaş olsa da zikzaklar yapsa da gerilemelerle karışık bulunsa da her halde ilerlemektedir. Amma beşeriyetin bu terakki ve tekamülü siyanen olmuyor; hatta bir kısım beşeriyetin terakkîsi, diğer bir kısmın tedennîsi ile ancak hâsıl olabiliyor; bu da bir vakıadır.
Bu seneki derslerimizde, ulüm-ı tabiiyeden, siyaset sahasında intikal etmiş ola ...