Erken Cumhuriyet döneminin emek tarihine ilişkin gelişmelerini çeşitli yanlarıyla ele alan bu kitap, genel olarak sözkonusu dönemin politik ve sosyal tahliline dönük çalışmalara katkıda bulunduğu gibi, Türkiye´de işçileşme süreçlerinin tarihindeki bir merhaleyi de aydınlatıyor. Erken Cumhuriyet dönemi emek tarihçiliği üzerine çalışma ve tartışmaların yöntemsel bir eleştirisini yapan Ahmet Makal, bir başka ´genel´ başlık olarak, Tek Parti döneminin korporatist veçhesini tartışıyor. 1930´lar Türkiyesi´nde korporatizmin sistemsel bir bütünlükle uygulanmadığını, devletle kimi toplum kesimleri arasında ´aracı kurum´ işlevi görmek üzere özgül bir geçerlilik taşıdığını ileri sürüyor. Nitekim, 1930´lu ve 40´lı yıllardaki işgücü politikalarına ve sosyal politikalarına bakıldığında, sanayileşme sürecinin Avrupa´daki başlangıçları ile -farklılıklar yanında- benzer yanların görüleceğine dikkat çekiyor. Makal´ın çalışmasında, emek tarihinin ve ´amelelerin işçileşmesi´ sürecinin tahlilini zenginleştiren özgül başlıklar şunlar:
o1930 ve 1940´lı yıllarda iktisadi devlet teşekkülleri bağlamında sanayileşme ve işgücü sorunu;
oMilli Korunma Kanunu (1940) ve iş mükellefiyeti uygulaması;
oÇok partili demokrasiye geçilen 1946-50 döneminde CHP ve sendikalar;
oAynı dönemde grevler ve grev meselesi üzerine tartışmalar.
Kitabın çok önemli bir özgün katkısı, Türkiye´de çocuk işçiliğin tarihi üzerine kapsamlı bir değerlendirme sunması. Makal, 1920-1960 döneminde çocuk işçiliğinin hukuksal ve nicel boyutlarının net bir resmini çiziyor. Top oynayıp acıkamayan çocuklara ayrılan bu bölüm, emekçilerin köle-amele-işçi ´statüleri´ arasında sıkışmasının en çarpıcı cephesine ışık tutuyor.

Okuyucu Yorumları