Kimi insanları tek bir sıfatla, tek bir tanımlamayla anlatmak zordur. Élisée Reclus (1830-1905) için ise bu imkânsız. En başta, on binlerce sayfayı aşan katkısıyla coğrafya sahasının en önde gelen, beşerî coğrafyanın ise kurucu isimlerinden biri; adı Godwin, Bakunin, Kropotkin'le beraber anılan bir anarşizm kuramcısı, inandıklarını teori düzeyinde bırakmayıp doğrudan yaşamında uygulayan yorulmak bilmez bir eylemci...
Bunların yanında, görüşleri çağının çok ötesine uzanan bir düşünür Reclus. Kapitalizmin, tüketim toplumunun mantığının nerelere uzanabileceğini şaşırtıcı bir keskinlikle analiz ediyor, Avrupa merkezciliğe eleştirel yaklaşıyor, özellikle ırkçılık üzerinden insan haklarının, devamında kadın haklarının, çocuk haklarının, hayvan haklarının ne kadar önemli olduğunun altını çiziyor, insan varoluşunun doğanın karşısında değil, içinde olduğunu vurgulayarak çok sonraları tartışılmaya başlanacak ekolojik boyutun can alıcı değerini daha o zamandan teslim ediyor.
Klasik niteliği kazanmış metinleri okumanın, hatta tekrar tekrar, bazen araya zaman koyarak okumanın gerekliliğine inanıyoruz, bu çerçevede Reclus'nün seçilmiş yazılarını orijinal dilinden çevirisiyle, konunun uzmanı John Clark'ın kapsamlı giriş yazısıyla birlikte okurlarımızı sunuyoruz.
Reclus'nün kimi düşünceleri bugün yazıldıkları döneme göre çok daha anlamlı, çok daha üzerinde düşünülmeye değer.

Okuyucu Yorumları