Bu manzarada benim ruhsal durumumu yansıtan ve tarifi zor derin duygularımı gözler önüne seren bir şeyler var.

- Orhan Pamuk

Yapı Kredi Kültür Sanat binasında açılan ORHAN PAMUK - BALKON FOTOĞRAFLAR sergisinde Orhan Pamuk'un evinin balkonundan çektiği, İstanbul'un sürekli değişen, incelikli manzarasını yansıtan 600'den fazla fotoğraf sergileniyor. Bu fotoğraflar, yazarın yoğun bir yaratıcılık dönemi olan Aralık 2012 ve Nisan 2013 arasında telefoto lensli dijital fotoğraf makinesiyle çektiği 8,500'den fazla fotoğraf arasından seçildi.

Pamuk'un her şeyden önce gözlerinin önündeki manzarayı kaydetme arzusuyla şekillenen bu çalışma, kentin, Boğaz'ın, Haliç'in, Marmara Denizi'nin, adaların, dağların, gemilerin, kuşların, sonsuz bir ışık ve ortam etkisiyle çerçevelendiği yoğun bir panoramik manzara oluşturuyor. Fotoğrafçılık tutkusunu ilk olarak gözlerinin önünde akıp giden güzelliği muhafaza etme, ikinci olarak da gördüğü her şeyi kaydetme merakı olarak tasvir eden yazar, ikinci hedefini tutturmanın imkansızlığını kısa sürede görmüş. Yazarın muhafaza etmeye çalıştığı bu güzellik, sergide yer alan fotoğraflarda açık bir şekilde görülüyor: Kentin ve suyun sürekli değişen hatları, doğunun cazibesiyle kaynaşan sanayi kentine özgü çizgiler, kırmızı, turuncu, parlak leylak rengi, mavi ve grinin her tonuyla aydınlanıyor.

Pamuk zamanla bu güzellikleri resmetme dürtüsünü sorgulamaya ve neden bu kadar yoğun bir şekilde - saatte yaklaşık yedi fotoğraf - fotoğraf çektiğini merak etmeye başlamış: Fotoğrafın görme biçimi üzerindeki etkisi nedir? Yazarın fotoğrafçılığıyla yazarlığı arasındaki ilişki nedir

Fotoğraf çekmek, beklenmedik bir şekilde, Pamuk'un edebiyat çalışmalarında karşılaştığı zorluklar karşısında duyduğu hüsranın şifası olmuş: Manzaraya tekrar ve tekrar bakma daha doğrusu, fotoğraflarını çekme- ihtiyacı hissettim çünkü yazmakta çok zorlanıyordum. Nihayetinde, balkonumun manzarası beni sükunete ve içe bakmaya, somut dertleri bırakıp daha entelektüel uğraşlara eğilmeye davet ediyordu. [...] O andan itibaren, bir araya getirerek saklamak zorunda olduğum özelliklerle dolu bereketli, el değmemiş bir zemine dönüştü o manzara.

Pamuk başlangıçta fotoğraflarını başkalarıyla paylaşma konusunda tereddüt etmiş ve onların sadece manzaranın değil, kendi ruhunun da kayıtları olduğunu ancak beş yıl sonra bu fotoğrafları Balkon kitabı için düzenlerken fark etmiş:Aradan geçen zamanda, her fotoğraf, o haftalardaki karanlık, gamlı ruh halimin bir simgesine dönüşmüş gibiydi. Balkon kitabı, Almanya Göttingen'de bulunan dünyanın en ünlü fotoğraf kitapları yayıncısı Gerhard Steidl tarafından basıldı. Steidl, özellikle son 10 yılda dünyada fotoğraf yayımcılığında yaptığı devrimlerle biliniyor.

Bu kitaptan yola çıkan Orhan Pamuk - Balkon Fotoğraflar sergisinde 280 g. Hahnemühle Cotton kağıda mürekkep püskürtme akrilik yöntemiyle basılan sayfalar karşılıklı olarak sergileniyor; buna ek olarak tuvale basılan 70 adet büyük format fotoğraf ve Pamuk'un sunuş metni de izleyiciye sunuluyor. Kitabın kendisi ise serginin ayrılmaz bir parçası: Sarı-beyaz mat kağıt üzerine dört renk ofset ve kırık siyah, mat mürekkep baskı, gömme fotoğraflı bez ciltli, ilk ve son sayfaları pamuk lifli, şerazeli ve kurdeleli özel bir baskı. Bu fotoğrafları neden çektiğimi soranlara artık rahatlıkla şunu diyebilirim: Onları basılı halde, kağıt üzerinde, bu kitapta görmek için. Ve şimdi de bu sergide.

Okuyucu Yorumları