İmam Muhammed'in el-Câmiu's-sağîr adlı eseri Hanefi fıkhının ilk muhtasar mahiyetli eseridir. Sonraki dönemde ise muhtasar eser yazanlar bu eserden asla bigâne kalmamışlardır. Nitekim Merğinânî, el-Hidâye adlı şerhinin ana metni olan Bidâyetü'l-mübtedî adlı eserini İmam Muhammed'in el-Câniu's-sağîr'i ile Kudûrî'nin Muhtasar'ından oluşturmuştur.

El-Camiu's-sağîr 1532 fıkhî meseleyi ele almaktadır ve bunlar hakkındaki hükümleri delilleri belirtmeksizin nakletmektedir. Eserde yalnızca iki meselede kıyas ve istihsandan söz edilmiştir. İmam Muhammed eserini, bölüm ve alt bölümlere ayırmadan kaleme almışsa da daha sonra Ebû Tâhir ed-Debbâs kitabı bablar hâlinde tertip ve tasnif etmiştir.

Eserde Ebû Hanîfe, Ebû Yusuf ve İmam Muhammed'in İttifak ettiği hususlara yer verildiği gibi 170 kadar meselede ihtilâflar da zikredilmiştir.

Ebû Yusuf'un el-Câmiu's-sağîr'i yanından hiç ayırmadığı belirtilmekte, özellikle ilk dönemlerde kadı ve müftü olmak isteyenlerin bu eseri ezberlemeleri gerektiği bilinmektedir. el-Camiu's-sağîr küçük hacmine rağmen Hanefî fıkhı literatürü içerisinde önemli bir yer tutmuş, üzerine çok sayıda şerh ve hâşiye yazılmıştır.

Okuyucu Yorumları