Osmanlı İmparatorluğunun son döneminde oluşturulan Hamidiye
Alayları, hedefleri ve etkileri bakımından ilgi çekici bir tarihî vakadır.
Somut etkileri 1890dan Kurtuluş Savaşına kadar izlenebilirken, tarihî
ve siyasi etkisi günümüze uzanan izler bırakmıştır. Janet Klein, ortaya
koyduğu kapsamlı bir araştırma ve geniş bir tartışmayla Hamidiye
Alaylarını, bu alaylarla sınırlı olmayan bir perspektifle ele alıyor.
Hamidiye Hafif Süvari Alayları varlık gösterdikleri otuz yıldan
uzun süre içinde aşiret mensuplarının, ailelerinin, komşularının,
korumaları altındaki unsurların yaşamını ve bölgenin tamamını
etkileyeceklerdi. Bölgesel ölçekte, imparatorluk çapında, hatta
uluslararası düzeyde Osmanlı politikalarının yörüngesinin
şekillenmesinde de rol oynayacaklardı. Milisler yerel güç
yapısının dönüşümünde ve Kürt toplumunun toplumsal ve siyasi
örgütlenmesinde öne çıkacaklardı. Bölge genelinde arazi kullanım
hakkının yapısı üzerindeki etkileriyle ekonomik manzaranın
değişmesinde de önemli bir rolleri olacaktı. Geç Osmanlı döneminde
devlet-toplum ilişkilerini de etkileyen milis örgütlenmesi, aslında
Osmanlı Devletini tam da bir ulus-devlete dönüşme anında
görmemizi sağlayan aydınlatıcı bir mercek oluşturur. Son olarak,
Hamidiye örgütlenmesi Osmanlı sonrası devletlerin liderlerinin kendi
iç tehditleriyle baş etmek üzere oluşturdukları sonraki Kürt aşiret
milisleri için model ve emsal işlevi görecekti.

Okuyucu Yorumları