Neden kurmaca eserler okuruz? Gerçekçilik gerçekliği acaba ne kadar yansıtır? Bir mecazı iyi yapan özellikler nelerdir? Karakter nedir? Kurmacada detayın isabetli bir biçimde kullanılıp kullanılmadığını neye göre ölçebiliriz? Bakış açısı nedir? Serbest dolaylı anlatım romana hangi anlatım özelliklerini kazandırmıştır? Yıllar boyunca edebiyat eleştirisi disiplinini meşgul eden bu ve benzeri sorular, James Woodun Kurmaca Nasıl İşler? adlı eserinin çıkış noktalarını oluşturuyor. Edebi gelenek ve kanonlardan yola çıkan Wood, kendi yazınsal pratiğinden hareketle işte bu sorulara cüretkâr yanıtlar arıyor. Kendi deyimiyle, soruları bir eleştirmenin gözünden soruyor, bir yazarın gözünden yanıtlıyor.
Başka bir deyişle, Wood, kurmacanın bir insan üretimi olarak hem yapaylık konumunu hem de hayata uygunluğunu sorguluyor. Wood, kurmacanın diyalektik bir bütünlük içinde her iki özelliği de kendi içinde barındırdığı fikrinden hareket ediyor ve çalışmasında bir bütün olarak edebiyata ve edebiyat kuramına başvurarak bunu göstermeye çalışıyor. Anlatıbilimden biçimciliğe, modernizmden gerçekçiliğe, serbest dolaylı anlatımdan bilinç akışına, dil ve dünya ilişkisine kadar eski, yeni pek çok tartışmaya serbestçe girip çıkıyor. E. M. Forster, Barthes, Şklovski gibi edebiyat kuramının farklı dönemlerdeki yazarlarıyla eşzamanlı bir tartışma yürütmesinin yanı sıra, Woodun üslubu, romancılarla da yoğun bir diyalog içinde yazmasına olanak sağlıyor. Yazar, tarih içinde her iki yöne doğru da hareket edebilen ve Cervantesten Flauberte, Dostoyevskiden Woolfa, DeLillodan Saramagoya kadar geniş bir romancı yelpazesini kapsayan cesur bir yolculuğa yelken açıyor.
Romancı, yazar ve eleştirmen kariyerinin yanı sıra, 2003ten beri Harvard Üniversitesinde ders veren ve Edebiyat Eleştirisi Pratiği Profesörü olan James Wood, hem eleştirmenlik hem yazarlık hem de eğitmenlik deneyiminden yararlanarak edebiyat kuramına dair sözünü Kurmaca Nasıl İşler?de bir araya getiriyor. Woodun akıcı ve serbest anlatımı, pek çok kuramsal sorunu romanlardan çeşitli örneklerle somutlaştırarak edebiyat kuramına aşina olmayan edebiyat severler için de keyifli bir kuramsal serüvene kapı aralıyor.

Okuyucu Yorumları