Türkiye'de Gökalp'ten beri canlı bir müzik sosyolojisi tartışması sürmekle birlikte, bu alandaki birikimi derli toplu değerlendiren bir Türkçe kaynak şimdiye kadar yazılmadı. Müzik çevrelerinde ilgi uyandıran Musiki İnkılabı'nın Sosyolojisi adlı kitabın yazarı Güneş Ayas, yeni kitabında bu boşluğu doldurmaya çalışıyor. Hem müziğin toplumsal bağlamını reddeden modern sanat mitini, hem de müziği toplumsal bağlamına indirgeyen yansıtmacı yaklaşımları eleştiren Ayas, müzikle sosyolojinin arasını düzeltecek daha dengeli bir yaklaşım öneriyor.

Bu yaklaşımı geliştirmek için de Weber, Adorno, Bourdieu, Becker gibi isimlere ait klasikleşmiş müzik sosyolojisi metinlerinin yanı sıra, müziğin kendine özgü sorunlarının tartışıldığı spesifik metinlere ve bunları daha geniş bir bağlama yerleştirmeyi sağlayacak sosyolojinin genel metodolojik yaklaşımlarına başvuruyor. Kitap boyunca toplumsal ve müzikal yapılar arasındaki karmaşık ilişkiden müzikte anlamın nasıl oluştuğuna, etnosantrizmin müzik söylemlerine etkisinden oryantalist müzik söyleminin eleştirisine, beğeni hiyerarşilerinin oluşumu ve dayatılmasından popüler müzik tartışmalarına, müzik geleneklerinin süreklilik ve değişiminin nasıl sağlandığından icat edilen ve müzeye kaldıran müzik geleneklerine kadar çok geniş bir alandaki tartışmalı meseleleri eleştirel bir yaklaşımla değerlendiriyor.

Kitabın orjinal yanlarından biri de dünyadaki müzik sosyolojisi literatüründen kopmadan yerli bir müzik sosyolojisi yaklaşımı geliştirmeye çalışması. Ayas Batı toplumlarının deneyimini açıklamak için geliştirilen kavramların Türkiye'deki müzik sosyolojisi tartışmalarına aynen uygulanmasının doğru olmadığını tespit ediyor ve alternatif açıklamalar geliştirmeye çalışıyor. Batıdaki birçok müzik sosyolojisi metninde yapılanın aksine sadece belli bir müzik geleneğiyle sınırlı kalmadan, klasik Batı müziği, caz, rock, arabesk, halk müziği ve klasik Türk müziği gibi çok farklı müzik türlerini ortak bir analiz çerçevesi içinde değerlendiriyor. Müzik Sosyolojisi: Sorunlar - Yaklaşımlar - Tartışmalar'ın şimdiden alanındaki temel başvuru kitaplarından biri olacağı söylenebilir.

Okuyucu Yorumları