Keşifler Çağıyla başlayan dönemde Avrupalılar kendilerinin dışında kalan kıtaların ve -daha önemlisi- insanların bilincine vardılar, yavaş yavaş onları tanımaya doğru adım attılar. Hâlâ da o yolda emekleyerek ilerliyorlar dense, yeridir. Ancak Avrupanın dünyayla tanışma süreci hep kâşifler, seyyahlar, diplomatlar, maceracılar, hatta zaman zaman ülkelerinden dışarı adım dahi atmamış birtakım koltuk gezginleri tarafından dolayımlandı. Bu nedenle de zorunlu olarak bu aracı kadrosunca biçimlendirildi, onların sınıflarının, ırklarının, cinsiyetlerinin, etnik kökenlerinin izlerini taşıdı. Lucy Mary Jane Garnett (1849-1934) birçok bakımdan dünyayı Avrupaya taşıyan diğer yazarlardan ayrılıyor. Kadın olması, konu edindiği kişileri hor görmek şöyle dursun, onlara sıcak hisler beslemesi ve özellikle de sansasyonel anlatılarla isim yapmaya çalışacağına araştırdığı toplumları bir erken etnograf hassaslığıyla ele alması, kitaplarının hâlâ ilgi ve istifadeyle okunmasının başlıca nedenleridir. Garnett, Ottoman Wonder Tales (Osmanlı Peri Masalları), Turkish Life in Town and Country (Şehirde ve Kırda Türk Hayatı), Home Life in Turkey (Türkiyede Ev Hayatı), Mysticism and Magic in Turkey (Türkiyede Tasavvuf ve Sihir), Turkey of the Ottomans (Osmanlı Türkiyesi) ve Türkiyenin Kadınları ve Folklorik Özellikleri başlıklı eserlerinin yanı sıra Yunan folkloru, Balkan ev hayatı gibi konularda da değerli birçok kitap bırakmıştır. Garnett, Rum, Bulgar, Ermeni, Frenk, Yahudi, Dönme, Kürt, Çerkes, Arnavut, Yörük, Tatar, Roman ve tabii Türk kadınlarını dinlerine göre üç ayrı bölümde incelerken, örf ve âdetleri, toplumsal yapıları, aile törenleri, dinsel ve batıl inançları, edebiyatları gibi konuları ayrıntılı bir biçimde ele almakta, okuyucuya zengin etnografik bilgiler sunuyor. İrvin Cemil Schick

Okuyucu Yorumları